Sivil Özgürlükler Birliği Avrupa (Liberties) tarafından hazırlanan bir raporda, İtalya'nın Bulgaristan, Hırvatistan, Romanya ve Slovakya ile birlikte "neredeyse her açıdan hukukun üstünlüğünü kasıtlı olarak baltalayan" beş "yıkıcıdan" biri olduğu belirtildi.

Uzun zamandır "seçimsel otokrasi" olarak sınıflandırılan Macaristan'da araştırmacılar, 2024'te hukukun üstünlüğünde "önemli gerileme" tespit ettiler. Kamu hayatında aktif olan Macarları soruşturmak için geniş yetkilere sahip Macaristan'ın egemenlik koruma ofisinin kurulmasının ardından hükümet dışı gruplar ve medya üzerindeki baskı yoğunlaştı.

Liberties bildiride, "Avrupa'nın demokratik gerilemesi 2024'te derinleşti" dedi. Yayınlanmadan önce Guardian ile paylaşılan rapor, siyasi manipülasyona maruz kalan yargı sistemlerini, yolsuzluğa karşı zayıf kolluk kuvvetlerini, hızlı yasama prosedürlerinin aşırı kullanımını, gazetecilerin taciz edilmesini ve barışçıl protestolar üzerindeki artan kısıtlamaları vurguladı. 21 AB üye ülkesindeki 43 insan hakları örgütü tarafından derlenen rapor, "Kararlı bir eylem yapılmazsa, AB daha fazla demokratik erozyon riskiyle karşı karşıya" sonucuna vardı.

Liberties'in kıdemli hukukun üstünlüğü uzmanı Viktor Kazai, STK'nın altı raporunun “Avrupa Birliği genelinde hukukun üstünlüğü ihlallerinin endişe verici bir şekilde devam ettiğini” gösterdiğini söyledi. “Hukukun üstünlüğünün tüm temel yönleri son birkaç yılda giderek artan ciddi sorunlarla karşı karşıya kaldı” diyen Kazai, AB'nin düşüşü tersine çevirme girişimlerinin ise ‘hayal kırıklığı yaratacak kadar sınırlı’ olduğunu belirtti.

İtalya'da araştırmacılar, Giorgia Meloni hükümetinin savcılar üzerinde adalet bakanlığına "açık uçlu yetkiler" verme teklifleri hazırladığını ve bunun yargı üzerindeki siyasi kontrolü artıracağını vurguladı. İtalyan katılımcılar ayrıca yazar Antonio Scurati'nin "anti-faşist manifestosu"nun iptali ve konuşmanın yapılacağı talk-show'un sunucusuna karşı açılan disiplin davası gibi "kamu hizmeti medyasına eşi benzeri görülmemiş düzeyde müdahale" olduğunu ileri sürdü.

Bulgaristan'da rapor, hükümetin önde gelen siyasi muhaliflerine karşı yolsuzluk soruşturmalarının nasıl başlatıldığını incelerken, Sofya belediyesine inşaat atıklarının dökülmesi gibi uzun süredir devam eden planların nasıl devam ettiğini ele aldı. Slovakya'da, milliyetçi popülist Robert Fico hükümeti tarafından getirilen çok sayıda değişiklik hakkında kırmızı bayraklar kaldırıldı; bunlar arasında merkez savcılık ofisinin kaldırılması ve STK'ların ülke dışından 5.000 €'dan (4.200 £) fazla para almaları halinde "yabancı destekli kuruluş" damgasını taşımalarını gerektirecek "Rusya tarzı" bir yabancı ajanlar yasası yer alıyor.

Hırvatistan'da, iktidardaki Hırvat Demokratik Birliği (HSZ) partisiyle yakın bağlantıları olan bir yargıç olan Ivan Turudić'in devlet başsavcılığına yükseltilmesinin ardından adalet sisteminin bütünlüğünün zarar gördüğü görüldü. Avrupa kamu savcılığı, Turudić'in ofisinin AB bütçesine karşı şüpheli bir dolandırıcılık vakasını soruşturma hakkına EPPO'nun itiraz etmesi üzerine "Hırvatistan'ın hukukun üstünlüğünü korumadaki sistemsel zorluklarından" şikayet etti.

Romanya'da son cumhurbaşkanlığı seçimleri, TikTok'un az bilinen bir aşırı milliyetçinin zafer kazanmasına nasıl izin verdiğini ortaya koyarken, kamu hizmeti televizyon ve radyolarının bağımsızlığını güvence altına alan bir yasa tasarısı 2021'den beri parlamentoda bekletiliyor.

Rapor yazarları ayrıca, Fransa ve Almanya da dahil olmak üzere kuzeybatı Avrupa'daki "rol model demokrasilerin" sorunlardan muaf olmadığı konusunda uyardı.

Fransa'da araştırmacılar, oylama yapılmadan kararları geçirmek için 49.3. madde prosedürünün giderek daha fazla kullanılması ve Olimpiyatlar öncesinde veya yabancı müdahalelere karşı koymak için getirilen ifade özgürlüğü kısıtlamalarının artması konusunda uyardı.

Almanya'da araştırmacılar, üst düzey yetkililerin yakın zamanda düzenledikleri sektörlerde iş aldıkları "döner kapılar" ile mücadele etmek için tasarlanan daha güçlü kuralları övdü. Ancak Filistin yanlısı etkinliklere "aşırı ve orantısız" yanıtlar verilmesi konusunda endişelerini dile getirdiler; buna Filistin yanlısı seslerin sansürlenmesi veya böyle bir etkinlikte konuşması için davet edilen Yunanistan eski maliye bakanı Yanis Varoufakis'in ülkeye girişinin engellenmesi de dahildi.